Bursa Yıldırım Rehabilitasyon Merkezleri
Disleksi, nörolojik kökenli bir öğrenme farklılığıdır ve zekâ düzeyiyle ilişkisi yoktur. Okuma, yazma, heceleme ve bazen konuşma becerilerinde zorluklarla kendini gösterir. İşte disleksiyle ilgili kritik bilgiler:
1. Disleksi Nedir?
- Tanım: Beynin dil işleme bölgelerindeki farklı işleyişten kaynaklanan bir öğrenme farklılığıdır.
- Yaygınlık: Nüfusun yaklaşık %10-15’ini etkiler.
- Türleri:
- Fonolojik Disleksi: Ses ve harf ilişkisini anlamada zorluk.
- Yüzey Disleksi: Görsel kelime tanımada güçlük.
2. Erken Belirtileri
- Okul öncesi dönemde:
- Kelime tekrarlarında zorlanma (örn. “pasta” yerine “tapsa”),
- Ritimli tekerlemeleri öğrenememe,
- Yön kavramlarını karıştırma (sağ-sol, dün-bugün).
- Okul döneminde:
- Harfleri ters okuma (b-d, p-q),
- Heceleme hataları,
- Okurken satır atlama veya kelimeleri tersten okuma.
3. Tanı ve Değerlendirme
- Kim Yapar? Çocuk psikiyatristleri, nöropsikologlar veya özel eğitim uzmanları.
- Kullanılan Testler:
- WISC-IV (zekâ testi),
- TOWRE (okuma hız testi),
- CELF-5 (dil becerileri analizi).
- Önemli Not: Disleksi tanısı için zekâ düzeyi normal veya üstü olmalıdır.
4. Disleksi ile Nasıl Başa Çıkılır?
A. Eğitimsel Destekler:
- Çoklu Duyusal Öğrenme:
- Harfleri kumla yazma, renkli heceleme kartları, 3D harf modelleri.
- Yapılandırılmış Okuma Programları:
- Orton-Gillingham, Wilson Reading System gibi kanıta dayalı metodlar.
- Teknoloji Kullanımı:
- Metinleri seslendiren uygulamalar (Read&Write), dikte yazılımları.
B. Okulda Yapılabilecekler:
- Sınavlarda ek süre,
- Yazılı yerine sözlü sunum seçeneği,
- Büyük puntolu ve aralıklı metinler.
C. Evde Destek:
- Günlük 15-20 dakikalık okuma pratiği,
- Kelime oyunları (Scrabble, kelime avı),
- Pozitif geri bildirim ve sabırlı yaklaşım.
5. Disleksinin Güçlü Yönleri
Disleksili bireyler genellikle:
- Görsel ve uzamsal zekâda yüksek becerilere sahiptir,
- Yaratıcı problem çözme,
- Büyük resmi görme yeteneği (detay yerine bağlantıları kavrama).
6. Yanlış Bilinenler (Mitoslar)
- ❌ “Disleksili çocuklar tembeldir.” → Doğrusu: Farklı öğrenme yollarına ihtiyaç duyarlar.
- ❌ “Disleksi tedavi edilebilir.” → Doğrusu: Disleksi bir hastalık değildir; doğru stratejilerle yönetilir.
- ❌ “Sadece çocuklarda görülür.” → Doğrusu: Yetişkinlerde de devam eder, ancak başa çıkma becerileri gelişir.
Önemli Uyarılar
- Erken Tanı Hayat Kurtarır: Okuma güçlüğü fark edildiğinde uzmana başvurun.
- Disiplinlerarası Yaklaşım: Öğretmen, psikolog, aile ve çocuk iş birliği şart.
- Özgüven Desteklenmeli: Disleksili bireyler sıklıkla “başarısız” etiketi nedeniyle özgüven kaybı yaşar.
Unutmayın: Disleksi bir engel değil, farklı bir öğrenme yoludur. Doğru destekle disleksili bireyler bilim, sanat ve liderlik alanlarında parlak başarılar gösterebilir!